“Ölümün adil olması için hayatın adil olması lazım” diyordu büyük şair Nâzım Hikmet. Oysa adalet, 1902’de Selanik’te doğup 3 Haziran 1963’te Moskova’da sona eren hayat hikayesinde Nâzım Hikmet’in yakınından bile geçmeyecekti. Ölümünün üstünden 61 yıl geçti, hayat hala Nâzım gibilere adaletli yüzünü göstermekte cimri.
Yıllarca sürgünde yaşayan büyük şair, memleket toprağını göremeden bu dünyadan ayrıldı ancak adı bugün ülkenin çeşitli noktalarındaki kamusal alanlarda yaşatılıyor.
Google harita verilerine göre, Türkiye haritasında Ankara’dan Dersim’e dek olan bölgede tek bir il veya ilçede ise Nâzım Hikmet adına bir kamusal alana rastlanmıyor.
NÂZIM HİKMET ADINI TAŞIYAN PARK, EN FAZLA İZMİR’DE
Nâzım Hikmet adını taşıyan yeşil alan ve park sayıca en fazla İzmir’de bulunuyor. İzmir’in Karabağlar, Buca, Konak, Bayraklı, Gaziemir ve Dikili ilçelerinde şairin adını taşıyan parkların sayısı 6. İstanbul’da ise Ataşehir, Esenyurt, Kadıköy ve Bakırköy’de toplam 4 parka şairin adı verilmiş; Büyükçekmece Belediyesi’nin ise planlanan bir park projesi bulunuyor. Ankara Yenimahalle ve Çankaya, Bursa Nilüfer ve Mudanya, Kocaeli İzmit, Antalya Manavgat, Tekirdağ Çorlu ve Muğla’da da birer Nâzım Hikmet Parkı var. “Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür ve bir orman gibi kardeşçesine” diyen şairin adına kurulmuş tek Hatıra Ormanı ise Dersim’de bulunuyor.
Nâzım Hikmet parklarının en büyüğü Dikili ilçesinde yer alıyor. 1 Eylül 2012 tarihinde Dünya Barış Günü’nde, halkçı belediyeciliğiyle tanınan dönemin Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven’in ev sahipliğinde; aralarında Tarık Akan, Rutkay Aziz, Genco Erkal gibi isimlerin de katıldığı şenlikle açılan park, 21 bin 565 metrekarelik alanıyla hem Türkiye hem de dünyadaki en büyük Nâzım Hikmet Parkı.
Midilli adasının tam karşısında yer alan parkın ortasında heykeltıraş Sercan Aliağaoğlu imzalı bir büst yer alıyor. Dünyanın en büyük Nâzım Hikmet büstü olma özelliğiyle dikkat çeken büstün ön cephesinde şairin “Otuzumda asılmamı istediler, kırk sekizimde barış madalyasının bana verilmesini” dizesi ile yan cephesinde barış ve özgürlüğün şairi Yannis Ritsos’un Nâzım için kaleme aldığı ‘Bir Ad ve Müzik Evrene Dönüşünce’ şiirinden “Özgürlük ki adlarından biridir senin; o senin en güzel adın” dizesi yer alıyor.
Nâzım Hikmet’in ölümünden 10 yıl önce yazdığı ‘Vasiyet’ şiirinde “Yoldaşlar, ölürsem o günden önce yani,
– öyle gibi de görünüyor –
Anadolu’da bir köy mezarlığına gömün beni
ve de uyarına gelirse,
tepemde bir de çınar olursa
taş maş da istemez hani… ” diye belirttiği üzere, büstün önünde sağda bir çınar ağacı yerleştirilmiş. Çınar ağacının dibine şairin Moskova’daki mezarından getirilen toprak dökülmüş. Yine büstün sağ tarafındaki yeşillik alana Osman Özgüven, Yunanistan Sol Parti’den Trigazis Panos, eski Midilli Belediye Başkanları Stratis Pallis, eski Ayaparaskevi Belediye Başkanları Apostolos Komninakas ve Aleksandros Evangelinos tarafından barışın simgesi olarak Yunanistan’dan getirilen bir zeytin ağacı dikilmiş. Bugün de bu zeytin ağacı tüm heybetiyle gökyüzünü selamlıyor.
Gökmen Ulu, Yunanistan Sol Parti’den Trigazis Panos, eski Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven, eski Midilli Belediye Başkanı Stratis Pallis, Oben Ulu.
PARK SAYESİNDE KIYI YAĞMASI ENGELLENDİ
2012’nin dostane siyasi ikliminde Yunanistan SYRİZA Partisi’nin o dönemdeki Genel Başkanı Alexis Tsipras’ın da barış mesajları yolladığı açılış törenini izleyen Dikilili gazeteci Oben Ulu, aslında Nâzım Hikmet Parkı’nın geçmişte özel işletilen bir kamp yeri olduğunu ve alanın kamuya açılması gündeme gelince dönemin Belediye Başkanı Özgüven’in çok sayıda tehdit aldığını hatırlattı. Ulu, bakir koylara otellerin dikildiği, kıyıların özel işletmelerin kar etmesi amacıyla ranta açıldığı bu dönemde, 12 yıl önce küçük bir ilçe belediyesinin kıyı yağmasına karşı gösterdiği tepkinin ve direncin özellikle bugün hatırlanması gerektiğine dikkat çekerek şöyle devam etti:
“Osman başkan büyük bir Nâzım hayranıydı. 1980’li yıllarda 12 Eylül karanlığında Nâzım’ın yasaklı olduğu dönemde Dikili’de yapılan barış festivallerinde Türkiye’nin en büyük Nâzım anmaları burada yapıldı. Nâzım Hikmet ismi Dikili ile bütünleşmişti. Tüm Nâzım dostları Dikili’de toplanır olmuştu. Bu sebeple bu parkın açılması sembolik oldu. Park ranta karşı bir anlayışla yapıldı ve bu sayede yıllardır halkın ücretsiz olarak yararlanabildiği, önünde plajı da olan bir özgürlük alanı olmaya devam ediyor.”
